Je kent het wel: dat moment waarop iemand, misschien je manager, vriendelijk vraagt: “Hoe gaat het met je?” Voor velen lijkt het een onschuldige vraag, maar het kan diepere emoties oproepen. Plots voel je spanning, een soort onrust. Waarom voelen we ons bedreigd als iemand vraagt hoe het gaat?
Deze eenvoudige vraag roept vaak angst en onzekerheid op. Niet omdat we niet willen delen, maar omdat er in onze werkcultuur vaak een onzichtbare verwachting heerst: je moet altijd sterk zijn, controle hebben en laten zien dat je alles aankan. Het idee dat je moet toegeven dat het niet goed gaat, kan intimiderend zijn. Je bent bang dat je als zwak wordt gezien of dat je eerlijkheid verkeerd geïnterpreteerd wordt.
Het gaat hierbij niet alleen om hoe je jezelf voelt, maar ook om hoe je denkt dat anderen je zien. In een omgeving waar presteren centraal staat, kan het voelen alsof elke vorm van kwetsbaarheid wordt afgestraft. Er is vaak een impliciete verwachting om altijd “oké” te zijn, zelfs wanneer dat niet zo is.
Maar waarom is dat zo? Waarom voelen we ons bedreigd als iemand vraagt hoe het gaat?
De angst om echt gezien te worden
Ik herinner me een medewerker die voor me zat, zichtbaar gespannen. Zijn ogen waren op de grond gericht. Ik vroeg hem hoe het echt met hem ging, en onmiddellijk zag ik de verandering in zijn lichaamstaal. Hij glimlachte geforceerd en antwoordde snel: “Alles gaat prima.” Maar de angst was voelbaar. Hij was bang om open te zijn. Bang dat zijn eerlijkheid hem zou schaden.
Dat moment liet me zien hoe vaak we ons in een werkomgeving gedwongen voelen om een masker op te zetten. Het is makkelijker om te zeggen dat alles goed gaat dan om echt eerlijk te zijn. Die angst om je kwetsbaar op te stellen, om te zeggen wat je echt voelt, houdt ons tegen. En dat gaat niet alleen over emoties; het gaat ook over groei. Wanneer je jezelf niet kunt zijn, wordt het moeilijk om vooruit te komen.
Mensen sluiten zich af uit zelfbescherming. Ze zeggen wat ze denken dat anderen willen horen, in plaats van eerlijk te zijn over hoe ze zich voelen. Maar die muur die ze optrekken, houdt ook hun potentieel tegen. Hoe kun je jezelf volledig ontplooien als je altijd op je hoede bent?
Waarom voelen we ons bedreigd als iemand vraagt hoe het gaat?
In veel bedrijven hangt er een onzichtbare druk om perfect te zijn. We moeten laten zien dat we alles onder controle hebben. Het idee van falen of worstelen is bijna onbespreekbaar. Deze illusie van perfectie zorgt ervoor dat medewerkers zich afsluiten. Ze delen hun gevoelens en zorgen niet. En dit heeft een prijs.
Het kan leiden tot burn-outs, bore-outs en zelfs quiet quitting, waarin mensen fysiek aanwezig zijn, maar mentaal afhaken. Ze doen het minimale om te blijven functioneren, zonder echt betrokken te zijn. En waarom? Omdat ze het gevoel hebben dat ze niet kunnen uitspreken wat hen werkelijk bezighoudt.
Deze cultuur van angst heeft niet alleen invloed op het welzijn van medewerkers, maar ook op de groei van het bedrijf. Wanneer medewerkers zich niet veilig voelen om eerlijk te zijn, blijven ze stil. Ze houden waardevolle ideeën voor zich. Innovatie stagneert en samenwerking wordt minder effectief. Stilte leidt tot stagnatie, en dat kan een bedrijf veel kosten, niet alleen financieel, maar ook qua motivatie en creativiteit.
Vertrouwen en psychologische veiligheid
Vertrouwen is de basis van elke gezonde werkrelatie. Maar zonder psychologische veiligheid – het gevoel dat je zonder angst eerlijk kunt zijn – wordt een vraag als “Hoe gaat het?” een bedreiging. Het is niet langer een oprechte vraag, maar een test. En dat is precies waar het misgaat.
Zonder psychologische veiligheid durven mensen niet te zeggen wat ze echt denken. Ze zijn bang om beoordeeld te worden of om hun baan op het spel te zetten. Dit leidt tot een cultuur waarin mensen op hun tenen lopen, in plaats van vrijuit te spreken. En wanneer dat gebeurt, gaat niet alleen de creativiteit verloren, maar ook de authenticiteit.
Psychologische veiligheid gaat over meer dan alleen kunnen zeggen hoe het met je gaat. Het gaat over het hebben van het vertrouwen dat je gehoord wordt, zonder dat je bang hoeft te zijn voor repercussies. Dit betekent dat leiders het goede voorbeeld moeten geven. Ze moeten laten zien dat kwetsbaarheid geen zwakte is, maar juist een teken van kracht.
De impact van een cultuur zonder vertrouwen
Een gebrek aan vertrouwen heeft niet alleen invloed op individuen, maar op het hele bedrijf. Wanneer medewerkers het gevoel hebben dat ze zich niet kunnen uitspreken, zullen ze zich steeds meer terugtrekken. Dit leidt niet alleen tot persoonlijk ongemak, maar ook tot verminderde productiviteit en creativiteit. Innovatie kan alleen plaatsvinden in een omgeving waar mensen zich vrij voelen om risico’s te nemen en hun ideeën te delen zonder angst voor afwijzing.
Veel bedrijven worstelen met deze dynamiek. Ze merken dat er iets mis is, maar ze kunnen er niet de vinger op leggen. Het lijkt alsof alles goed gaat, maar onder de oppervlakte is er een spanning die iedereen voelt. Medewerkers zijn terughoudend, leidinggevenden voelen zich geïsoleerd en het bedrijf als geheel komt niet vooruit.
De weg naar verandering
Hoe doorbreken we deze dynamiek? Hoe zorgen we ervoor dat mensen zich veilig voelen om open te zijn, zonder bang te zijn voor de gevolgen? Dit begint bij de top. Leiders moeten het goede voorbeeld geven en laten zien dat eerlijkheid gewaardeerd wordt. Dat kwetsbaarheid geen zwakte is, maar juist een kracht.
Dit is niet iets wat je van de ene op de andere dag verandert. Het vraagt om een cultuuromslag. Met Smart Reset Connect help ik bedrijven en organisaties om die verandering in gang te zetten. Samen met het management en teams werk ik aan een cultuur van openheid en vertrouwen, zodat iedereen zich veilig voelt om eerlijk te zijn. Waarin de vraag “Hoe gaat het?” niet langer als bedreigend wordt ervaren, maar als een uitnodiging tot echte verbinding.
Maar ik kan je nu niet alles vertellen. Elke organisatie is anders en er is geen kant-en-klare oplossing. Wat ik wel kan zeggen, is dat ik werk met maatwerkoplossingen die precies aansluiten op de unieke behoeften van jouw bedrijf.
De eerste stap naar verandering
Herken je jezelf in dit verhaal? Voel je de spanning in je team, of misschien zelfs in jezelf, als het gaat om openheid en vertrouwen? Vraag je je af hoe je die cultuur van angst kunt doorbreken en kunt bouwen aan een omgeving waarin iedereen zich veilig voelt om eerlijk te zijn?
Dat is waar ik je mee kan helpen. Bij Smart Reset geloven we dat de weg naar verandering begint met een simpel gesprek. Neem contact op en laten we samen ontdekken hoe we jouw team kunnen helpen groeien.